اثر اشعه ایکس بر فراسنجه‌های جدول زندگی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات، Callosobruchus maculatus F. (Coleoptera: Chrysomelidae)

پذیرفته شده برای پوستر
کد مقاله : 1376-25IPPC
نویسندگان
1دانشجوی کارشناسی ارشد حشره‌شناسی، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3دانشجوی دکتری حشره‌شناسی، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
4دانش آموخته کارشناسی ارشد حشره‌شناسی، گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
5گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
6گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
7گروه علوم گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی مغان، دانشگاه محقق اردبیلی
چکیده
حبوبات یکی از محصولات مهم غذایی در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر جهان محسوب می‌شود. سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات، Callosobruchus maculatus F.، از آفات کلیدی حبوبات در مزرعه و انبار است که باعث کاهش وزن، کیفیت و بازارپسندی این محصولات می‌شود. یکی از راهکارهای اساسی کنترل این آفت استفاده گسترده از حشره‌کش‌های شیمیایی است که اثرات جانبی متعددی از قبیل آلودگی محیط زیست و تاثیر روی موجودات غیر هدف را در پی داشته است. استفاده از اشعه ایکس به‌عنوان یکی از روش‌های کارآمد در مدیریت آفات محصولات انباری معرفی شده است. در پژوهش حاضر، اثر اشعه ایکس طی 36 ساعت اشعه‌دهی (5/0 گری به ازای هر ساعت) بر فراسنجه‌های جدول زندگی سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات بررسی شد. سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات روی دانه ماش پرورش داده شد و آزمایش‌ها به‌صورت اشعه‌دهی حشرات کامل نر و ماده و مقایسه آن‌ها با حشرات تیمار نشده (شاهد) در 40 تکرار طی 5 روز انجام شد. نتایج نشان داد که در تیمارهایی که تنها یک جنس آن (نر یا ماده) تحت تاثیر اشعه ایکس قرار گرفته بودند، اختلاف معنی‌داری در میزان تخم‌گذاری و مرگ میر حشره در مقایسه با تیمار شاهد وجود داشت. در تیمارهایی که هر دو جنس آفت تحت تاثیر اشعه ایکس قرار گرفته بودند، به طور معنی‌داری میزان تخم‌گذاری و بقای حشرات کامل نسبت به شاهد کاهش یافت. اشعه‌دهی به هر دو جنس نر و ماده موجب کاهش معنی‌دار نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ خالص تولید مثل (R0)و نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) نسبت به گروه شاهد شد. همچنین، استفاده از اشعه ایکس تاثیری روی جوانه‌زنی دانه‌های ماش نداشت. بنابراین، استفاده از اشعه ایکس را می‌توان به‌عنوان یک روش دوست‌دار محیط زیست و ایمن در مدیریت سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات در انبار پیشنهاد داد.
کلیدواژه ها
 
Title
Effect of X-rays on life table parameters of the cowpea weevil, Callosobruchus maculatus F. (Coleoptera: Chrysomelidae)
Authors
Haniye sadat Azizi kashi, Fatemeh Mirzaei Kouhsareh, Aryan Ebadi, maryam elahi, Arash Farhoomand, Forough Afshari, Aysona Aghcheli, Roya Ahmadpour, Bahram Naseri, Asgar Ebadollahi
Abstract
Legume grains are one of the principal food products in Iran and many other countries of the world. The cowpea weevil, Callosobruchus maculatus F., is one of the key pests of legume grains in the field and storage, which can reduce the weight, quality, and marketability of these products. One of the basic strategies to control this pest is the widespread use of chemical insecticides, which has resulted in numerous side effects such as environmental pollution and negative impacts on non-target organisms. The use of X-ray has been introduced as one of the efficient safe methods in the management of stored-product pests. In the present study, the effect of X-ray on the life table parameters of the cowpea weevil during 36 h irradiation (0.5 Gy/h) was investigated. The cowpea weevil was reared on grains of green gram, and the experiments were performed by irradiating adults male and female and comparing them with untreated (control) insects in 40 replicates for 5 days. The results indicated that when only one sex (male or female) was treated with X-ray, significant differences were found in the number of eggs laid and mortality of adults compared to the control. When both sexes were exposed to X-ray, the number of eggs laid and survival of adults were significantly lower than the control. Irradiation to both sexes caused a significant decrease in the intrinsic rate of population increase (r), the net reproductive rate (R0) and the finite rate of population increase (λ) compared to the control. Also, the use of X-ray showed no significant effect on the germination rate of green grams. Therefore, the use of X-rays can be suggested as an environmentally-friendly and safe method in the management of the cowpea weevil in storage.
Keywords
X-ray, grain germination, Life table parameters, Cowpea weevil