مطالعه اثر فراسنجه‌های اقلیمی بر جمعیت کنه‌ی زعفران و شکارگر آن در استان خراسان رضوی

پذیرفته شده برای پوستر
کد مقاله : 1517-25IPPC
نویسندگان
1دانشجوی دکتری حشره شناسی گروه گیاهپزشکی واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی خراسان رضوی
3گروه حشره شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
4. مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، مشهد، ایران
چکیده
زعفران (Crocus sativus L: Iridaceae) گیاهی چندساله، دارای بنه، اتوتریپلوئید (24=n3) و پاییزی است، که کلاله‌ی خشک و قرمزرنگ آن به عنوان گران‌قیمت‌ترین ادویه جهان شناخته می‌شود. با توجه به توسعه افزایش سطح زیر کشت این محصول استراتژیک در مناطق مختلف کشور با شرایط اقلیمی متفاوت، بروز مخاطرات فیزیولوژیک بر گیاه و جمعیت آفات این محصول اجتناب ناپذیر است. کنه زعفران (Rhizoglyphus robini Claparède, 1869) به عنوان مهم‌ترین آفت کلیدی بنه زعفران با تغذیه از بنه سالم یا آسیب‌دیده باعث ایجاد خسارت مستقیم و غیر مستقیم شده و سالانه خسارت بالایی به این محصول وارد می‌سازد که تغییرات عوامل محیطی مانند دما و رطوبت نیز می‌تواند بر نوسانات جمعیتی این آفت و شکارگرهای آن اثرگذار باشد. در این مطالعه، اثر فراسنجه‌های دما، رطوبت نسبی خاک و ارتفاع بر نوسانات جمعیت کنه زعفران (بالغ و پوره) و شکارگر آن (Gaeolaelaps aculeifer Canesterini, 1884) در 5 زمین زعفران 5 ساله در شهرستان‌های درگز، قوچان، گناباد، مشهد و تربت حیدریه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از پنج نقطه‌ی هر زمین در شش نوبت (هر دو ماه یکبار در طول سال) و در هر نوبت 200 گرم بنه به همراه200 گرم خاک اطراف آن به‌طور جداگانه برداشت و به داخل کیسه‌های پلاستیکی مشکی به آزمایشگاه منتقل شد. جداسازی کنه‌ها از بنه زعفران و خاک به روش فتحی و همکاران (2024) و اسلاید میکروسکوپی به روش Evans, 1992 صورت گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS (2007) انجام شد. رابطه نرخ رشد جمعیت کنه بالغ، پوره و کنه بالغ شکارگر در طول سال با مدل رگرسیونی غیرخطی درجه سوم برازش و بر اساس این مدل بیشترین نرخ رشد جمعیت کنه بالغ، پوره به ترتیب در 12 و 21 آذرماه و شکارگر در 14 دی، و کمترین نرخ رشد جمعیت کنه بالغ در 3 تیر، پوره و شکارگر در 14 و 18 مرداد مشاهده شد. تغییرات دمای محیط و رطوبت خاک در طول سال بصورت جداگانه با نرخ جمعیتی کنه بالغ در مجموع 5 شهرستان با استفاده از رگرسیون خطی ساده برازش و بر این اساس اثر دما بر افزایش جمعیت کنه بالغ، معکوس و اثر رطوبت، مستقیم بدست آمد. اثر دما و رطوبت نسبی خاک بر نسبت جمعیتی پوره/بالغ کنه از طریق مدل خطی ساده برازش، و طبق نتایج با افزایش دما نسبت جمعیتی پوره/بالغ افزایش و با افزایش رطوبت نسبی این نسبت کاهش یافت. همچنین نوسانات جمعیتی کنه بالغ، پوره و کل (پوره+بالغ) با ارتفاع زمین‌های مورد مطالعه برازش و رابطه غیرخطی توانی بین این متغیرها بدست آمد. بر این اساس تغییرات نوسان جمعیت کنه در طول سال با افزایش ارتفاع کاهش نشان داد. با توجه به اهمیت این محصول، نتایج این پژوهش می تواند در پیش آگاهی مناطق توسعه کشت زعفران نقش مهمی ایفا کند.
کلیدواژه ها
 
Title
Studying the impact of climate factors on the population of saffron mites and their predators in Khorasan Razavi province
Authors
Somayeh Fathi, Mohammad Nateq Golestan, ali ahadiyat, Hashem Kamali
Abstract
Saffron (Crocus sativus L.; Iridaceae) is a perennial, corm-bearing, autotriploid (3n=24) plant that flowers in autumn. Its red and dry stigma is known as the most expensive spice in the world. Due to the expansion of cultivated areas of this strategic crop across various regions of the Iran with differing climatic conditions, the occurrence of physiological risks to the plant and an increase in pest populations are inevitable. The saffron mite (Rhizoglyphus robini Claparède, 1869), the most significant pest of saffron, causes both direct and indirect damage to the crop by feeding on healthy or damaged corms. Changes in environmental factors, like temperature and humidity, can influence the population dynamics of this pest and its predators. In this study, the effect of parameters of temperature, soil relative humidity and altitude on the fluctuations of the saffron mite population (adults and nymphs) and its predator (Gaeolaelaps aculeifer Canesterini, 1884) in five saffron fields (5-year-old) in Darghez, Qochan, Gonabad, Mashhad and Torbat Heydarieh cities were investigated. For this purpose, 200 grams of soil along with 200 grams of saffron corm were separately collected from five points in the field (once every two months throughout the year) and put into black plastic bags transferred. Mites were separated following the Fahti et al. (2024) and slide-mounted according to Evans (1992). Data analysis out using SPSS software (2007). The relationship between the population growth rates of adult and nymph bulb mites, as well as adult predatory mites throughout the year, was modeled using a third-degree nonlinear regression model. The highest growth rates for adult, nymph and predatory mite nymph were observed on 3 and 12 December and 3 January, respectively. The lowest growth rate for the adult mite population occurred on June 24, and for nymphs and predators, it was on August 5 and 9 respectively. The changes in ambient temperature and soil moisture, along with the population rates of adult mite in a total of five cities, were analyzed using simple linear regression. The effect of temperature on the increase in the adult bulb mite population was inverse, while the effect of humidity was direct. The impact of soil temperature and relative humidity on the nymph/adult mite population ratio was assessed through simple linear model fitting. The nymph/adult population ratio increased with rising temperatures and decreased with increasing relative humidity. The population fluctuations of adults, nymphs, and the total bulb mite population (nymphs + adults) were correlated with the elevation using a non-linear power model. The bulb mite population's fluctuations throughout the year decreased with an increase in altitude. Given the significance of this crop, the findings of this research could significantly contribute to advancing knowledge in the field of saffron cultivation and development.
Keywords
Climate Change, Rhizoglyphus robini, seasonal changes, Pest