بررسی ترجیح میزبانی سوسک شاخدار Oryctes elegans (Coleoptera: Scarabaeidae) روی ارقام مختلف نخل خرما در استان خوزستان

پذیرفته شده برای ارائه شفاهی
کد مقاله : 1565-25IPPC
نویسندگان
1موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور بخش تحقیقات حشره شناسی کشاورزی
2عضو هیات علمی
چکیده
لاروها و حشرات کامل سوسک کرگدنی یا شاخدار خرما Oryctes elegans Prell. (Coleoptera: Scarabaeidae) زیر پاجوش‌های جوان و در تاج درخت از دمبرگ، دم‌خوشه، تنه و حتی مغز گیاه تغذیه می‌کنند و باعث شکستن برگ‌ها، خوشه‌ها و گاهی حتی باعث مرگ درخت نیز می‌شوند. با توجه به گسترش دامنه فعالیت این آفت در سال‌های اخیر و خسارت قابل‌توجه آن، بررسی جنبه‌های مختلف رفتاری سوسک شاخدار خرما به‌منظور مدیریت بهتر آن ضرورت دارد. شناخت واکنش ارقام مختلف خرما نسبت به حمله و تغذیه این سوسک کمک می‌کند تا هم از گسترش و توسعه ارقام حساس ممانعت به‌عمل آید و هم عملیات کنترل آفت روی این ارقام با حساسیت بیشتری دنبال شود. برای تشکیل کلونی لاروها از نخلستان جمع‌آوری و پرورش در دمای ℃1± 30 و رطوبت نسبی10 ± 50 درصد و 24 ساعت تاریکی انجام شد. ترجیح میزبانی شامل دو آزمون غیرانتخابی و انتخابی لاروهای سنین دو و سه سوسک شاخدار خرما روی پنج رقم استعمران، برحی، زاهدی، دیری و گنطار بررسی شد. در آزمون غیرانتخابی هر یک از ارقام به‌طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. به این ترتیب که در ظرف پلاستیکی استوانه‌ای به ابعاد 10×15×10 سانتی‌متر یک قطعه دو تا پنج گرمی از رگبرگ اصلی هر رقم به‌تنهایی به مدت 24 ساعت در اختیار لاروهای سنین دو و سه قرار داده شد. هر رقم دارای 10 تکرار بود که قطعات رگبرگ اصلی قبل و بعد از آزمایش وزن شدند. در آزمون انتخابی شرایط مشابه آزمون غیرانتخابی بود با این تفاوت که قطعه رگبرگ اصلی کلیه ارقام به‌طور همزمان در اختیار لارو قرار داده شد. در این آزمون برای لارو سن دو تعداد تکرار 15 عدد بود. میانگین درصد مصرف در هر آزمون و برای لاروهای سنین مختلف محاسبه شد و مقایسه میانگین‌ها با آزمون توکی انجام شد. نتایج آزمون غیرانتخابی نشان داد که در لارو سن دو بین ارقام تفاوت معنی‌داری وجود نداشت (F(4,49)= 2.07; P<0.1052) اما در سن سوم تفاوت معنی‌دار بود (F(4,49)= 4.49; P<0.0048) به‌طوری‌که بیشترین میزان مصرف (%) در ارقام استعمران (37/5±97/57)، برحی (68/12±20/53) و دیری (28/5±75/36) و کمترین در ارقام گنطار (25/56±5/20) و زاهدی (33/4±22/26) بود. اما هنگامی که همه ارقام در اختیار لارو قرار گرفت در هر دو سن تفاوت معنی‌دار بود (لارو سن دو: F(4,74) = 4.51; P<0.0031 و لارو سن سه: F(4,49) =25.32; P<0.0001) به‌طوری‌که بیشترین میزان مصرف (%) در سنین دو و سه به ترتیب در ارقام برحی (12/5±50/45؛ 44/1±30/16)، دیری (41/5±15/39؛ 90/2±55/14) و استعمران (42/80±4/31؛ 34/2±45/14) و کمترین در ارقام گنطار (93/0±85/4؛ 89/0±90/5) و زاهدی (68/0±25/5؛ 17/2±95/9) بود. بر اساس نتایج هر دو آزمون به‌نظر می‌رسد ارقام گنطار و زاهدی کمتر مورد توجه O. elegans بوده و در مقایسه با سه رقم برحی، دیری و استعمران کمتر مورد ترجیح واقع می‌شوند.
کلیدواژه ها
 
Title
Study of the host preference of Oryctes elegans (Coleoptera: Scarabaeidae) on different cultivars of date palm in Khuzestan province
Authors
Roya Arbabtafti, Sara zarghami
Abstract
Larvae and adults of Oryctes elegans Prell. (Coleoptera: Scarabaeidae) feed on under new offshoots, crown leaves, fruit stalks, trunks, and even the heart of the palm causing to break of the leaves, spikes, and sometimes even the tree's death. Considering the expansion of this pest and its significant damage in recent years, it is necessary to investigate the various behavioral aspects of O. elegans for better management. Knowing the reaction of different date cultivars to the attack and feeding of this beetle helps to prevent the spread and development of sensitive cultivars and to follow pest control operations more sensitively. The larvae were collected from the grove, and reared at a temperature of 30±1°C, relative humidity of 50±10%, and 24 hours of darkness to found a colony. The host preference of second and third instars of O. elegans including no-choice and choice experiments was investigated on five cultivars of Estamaran, Barhi, Zahedi, Deiri, and Gantar. In the non-choice test, each of the cultivars was examined separately. A piece of two to five grams of the midrib of each cultivar alone was placed for larvae in a 10×15×10 cm cylindrical plastic container for 24 hours. Each cultivar had 10 replications, and the midrib pieces were weighed before and after the experiment. In the choice test, the conditions were similar to the non-choice test, with the difference that a two to five grams piece of the midrib of all cultivars was given to the larvae at the same time for 24 hours. In this test, the number of replications was 15 for the second instar larvae. The mean consumption rate (%) was calculated in each test and for different instars of larvae, and the comparison was done with Tukey's test. The results of the non-choice test showed that there was no significant difference between cultivars in the second instar larvae (F(4,49)=2.07; P<0.1052), but in the third instar, the difference was significant (F(4,49) = 4.49; P<0.0048) therefore the highest rate of consumption (%) were on Estamaran (57.97±5.37), Barhi (53.20±12.68) and Deiri (36.75±5.28) and the lowest rate (%) were on Gantar (20.56±5.25) and Zahedi (26.22±4.33) cultivars. But when all cultivars were available to the larvae, the difference was significant in both instars (the second instar: F(4,74) = 4.51; P<0.0031 and the third instar: F(4,49)=25.32; P<0.0001), Therefore in both larval instars, the highest rate of consumption (%) was on Barhi (16.30±1.44; 45.50±5.12), Deiri (14.55±2.90; 39.15±5.41) and Estamaran (14.45±2.34; 31.80±4.42) and the lowest rate (%) on Gantar (5.90±0.89; 4.85±0.93) and Zahedi (9.95±2.17; 5.25±0.68) cultivars. Based on the results of both tests, it seems that Gantar and Zahedi cultivars are less affected and preferred by the O. elegans compared to the Barhi, Deiri, and Estamaran cultivars.
Keywords
Date palm fruit stalk borer, borers, date palm groves