بررسی مقاومت سه رقم برنج در مقابل بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه و طوقه

پذیرفته شده برای ارائه شفاهی
کد مقاله : 1595-25IPPC
نویسندگان
1دانشگاه تبریز
2گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
3بخش گیاهپزشکی، موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
چکیده
بیماری پوسیدگی فوزاریومی ریشه و طوقه برنج با عامل Fusarium fujikuroi یکی از مهمترین بیماریهای بذرزاد برنج است. مشخصترین علامت این بیماری، بوته‌های بیش از حد بلند با ساقهها و برگ‌های سبز روشن (کلروتیک) است. موثرترین و مقرون به صرفه‌ترین رویکرد برای مدیریت این بیماری بذرزاد، ضدعفونی بذور و کشت ارقام مقاوم یا نیمه مقاوم است. در تحقیق حاضر ابتدا بذور سه رقم برنج هاشمی (رقم محلی رایج)، خزر (رقم مقاوم به بیماری بلاست) و کیان (رقم مقاوم به خشکی) به‌صورت جداگانه با سوسپانسیون اسپور قارچ بیمارگر با غلظت 106×2 اسپور در میلی‏لیتر، مایه‌زنی شدند سپس واکنش هر رقم به بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه‌ای در چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. در تمامی آزمایشات از بذر طبیعی هر رقم به عنوان شاهد آن رقم استفاده شد. در آزمایشگاه، 25 بذر از هر تیمار به صورت جداگانه در تشتک‎های پتری سترون به قطر 15 سانتی‌متر بر روی دولایه کاغذ صافی سترون مرطوب قرار داده شد. تشتک‌های پتری در انکوباتور در دمای 2±25 درجه سلسیوس قرار گرفتند و 15 روز پس از کشت، درصد آلودگی، درصد جوانه‌زنی و برخی شاخص‌های رشدی اندازه‌گیری شد. در بررسی‌های گلخانه‌ای نیز بذور آلوده و طبیعی (شاهد) هر رقم به‌صورت جداگانه در گلدان‎ها کشت شده و در روز 30‌ام پس از کشت، درصد آلودگی گیاهچه‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که بذور هر سه رقم هاشمی، خزر و کیان به‌صورت طبیعی به ترتیب 29، 5 و 20 درصد آلودگی بذرزاد داشتند و آلوده سازی مصنوعی در این ارقام به‌ترتیب سبب افزایش 6، 17 و 6 درصدی آلودگی بذور شد. جوانه‌زنی بذور در رقم هاشمی طبیعی و آلوده با هم برابر بود در حالی که در رقم خزر و کیان، مایه‎زنی با قارچ عامل بیماری، سبب کاهش 5 و 23 درصدی جوانه‌زنی نسبت به شاهد طبیعی‌آنها شد. بر اساس نتایج به دست آمده، در هر سه رقم بین میانگین وزن تر و خشک گیاهچه‎ها و درصد جوانه‌زنی بذور در تیمارهای آزمایشی، اختلاف آماری معنی‌داری در سطح احتمال پنج درصد وجود داشت. بیشترین میزان وزن تر و خشک گیاهچه‎ها و درصد جوانه‌زنی بذور به‌ترتیب در تیمار هاشمی طبیعی، کیان طبیعی و خزر طبیعی اندازه‌گیری شد و کمترین میزان شاخص‌های ذکر شده، به ترتیب در تیمار کیان آلوده، هاشمی آلوده و کیان آلوده یادداشت گردید. در شرایط گلخانه‌ای، در بین سه رقم مورد بررسی، رقم خزر با 26 درصد آلودگی، حساس‌ترین رقم شناخته شده و رقم هاشمی با 18درصد، کمترین آلودگی را نسبت به ارقام دیگر نشان داد.
کلیدواژه ها
 
Title
Study on the resistance of three rice cultivars agaist Fusarium cromn and root rot disease
Authors
Nastaran jafari, Ali Viani, Hadis Shahbazi
Abstract
Fusarium root rot disease of rice caused by Fusarium fujikuroi is one of the most important seed-borne disease of rice. The most characteristic symptom of this disease is excessively tall plants with light green (chlorotic) stems and leaves. the most effective and cost-effective approach to manage this seed-born disease is seed disinfection and cultivation of resistant or semi-resistant cultivars. In the present research, first, the seeds of three rice varieties including Hashemi (a common local variety), Khazar (a variety resistant to blast disease) and Kian (a variety resistant to drought) were inoculated separately with a suspension of fungal pathogen spores with a concentration of 2 × 106 spores per milliliter then the response of each variety to crown and root rot disease was investigated in laboratory and greenhouse conditions in four replicates. In all experiments, the natural seed of each variety was used as a control for that variety. In the laboratory, 25 seeds from each treatment were placed individually in sterile Petri dishes with a diameter of 15 cm on a double layer of moist sterile filter paper. Petri dishes were kept in the incubator at the temperature of 25±2°C and 15 days after cultivation, the percentage of infection, the percentage of germination and some growth indicators were measured. In greenhouse studies, contaminated and natural (control) seeds of each variety were grown separately in pots and on the 30th day after planting, the percentage of seedling infection was measured. The laboratory results showed that the seeds of all three Hashemi, Khazar and Kian cultivars naturally had 29, 5 and 20% seed contamination, respectively, and artificial infection in these cultivars caused an increase of 6, 17 and 6% seed infection, respectively. Seed germination in normal and infected Hashemi variety was equal, while in Khazar and Kian varieties, seed inoculation with the pathogen caused a 5 and 23% decrease in germination compared to their natural control. According to the obtained results, in all three cultivars, there was significant difference statistically at the five percent probability level between the average fresh and dry weight of the seedlings and the percentage of seed germination in the experimental treatments. The highest amount of fresh and dry weight of seedlings and the percentage of seed germination were measured in natural Hashemi, natural Kayan and natural Khazar treatments, respectively, and the lowest amount of the mentioned indicators were recorded in the treatment of infected Kian, infected Hashemi and infected Kayan, respectively. In greenhouse conditions, among the three investigated cultivars, Khazar cultivar with 26% infection was determined as the most susceptible cultivar and Hashemi with 18% showed the least infection compared to other cultivars
Keywords
:Damping-off, resistance, growth properties, Seed infection, germination