واکنش لاین‌های گندم آزمایشات مقایسه عملکرد ناحیه‌ای امیدبخش اقلیم گرم و مرطوب شمال در سال 1400 (ERWYT-N-1400) نسبت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله در شرایط مزرعه و گلخانه

پذیرفته شده برای پوستر
کد مقاله : 1640-25IPPC (R1)
نویسندگان
1بخش تحقیقات غلات، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
2بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، استان گلستان، ایران
3بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، پارس آباد، استان اردبیل، ایران
چکیده
بیماری بلایت فوزاریومی سنبله گندم عمدتاً ناشی از قارچ Fusarium graminearum، یکی از مهمترین بیماریهای گندم در ایران به ویژه در اقلیم گرم و مرطوب کشور است. تحقیق حاضر برای بررسی واکنش 20 لاین گندم مربوط به آزمایشات مقایسه عملکرد امیدبخش اقلیم گرم و مرطوب شمال در سال 1400 (ERWYT-N-1400) طی دو سال زراعی 01-1400 و 02-1401 در شرایط مزرعه (گرگان و مغان) و گلخانه (کرج) نسبت به بیماری انجام شد. هر دو بررسی مزرعه‌ای و گلخانه‌ای در قالب طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شدند. برای اجرای آزمایش در مزرعه، لاینهای آزمایشی روی یک خط یک متری کاشته شدند و در زمان گلدهی به روش اسپورپاشی با سوسپانسیون اسپورهای قارچ عامل بیماری مایه‌زنی شدند. سه هفته بعد، یادداشت برداری از بیماری شامل میزان وقوع و شدت بیماری انجام و اقدام به محاسبه شاخص بیماری از طریق آنها گردید. برای اجرای آزمایش در گلخانه، لاین‌های آزمایشی در گلدانهای پلاستیکی به قطر و ارتفاع 15 سانتیمتر کاشته شده و در زمان گلدهی اقدام به مایه‌زنی نقطه ای آنها با استفاده از سوسپانسیون اسپورهای قارچ عامل بیماری گردید. سه هفته بعد، اقدام به تعیین میزان پیشرفت بیماری (شدت بیماری) آنها گردید. با توجه به آلودگی پایین لاینهای آزمایشی در سال اول اجرای آزمایش در مغان، بررسی واکنش لاینها و انتخاب آنها براساس آنالیز داده های به‌دست آمده از سه محیط دیگر (گرگان-سال اول، گرگان-سال دوم و مغان-سال دوم) انجام شد. تجزیه واریانس داده های مربوط به شاخص بیماری به دست آمده از اجرای آزمایش در سه محیط مذکور نشان دهنده تفاوت معنی دار بین ژنوتیپ‌های آزمایشی بود. مقایسه میانگین شاخص بیماری ژنوتیپهای آزمایشی به روش دانکن نشان داد که شاهد حساس فلات با داشتن بالاترین میانگین شاخص بیماری (9/38%) در گروه A، لاین آزمایشی N-1400-4 با داشتن پایینترین میانگین شاخص بیماری (1/5%) در گروه E و سایر ژنوتیپها با میانگینهای بین این دو، در گروههای بین آنها قرار دارند. بعد از لاین N-1400-4، به‌ترتیب سه لاین N-1400-2 (شاهد تجاری آرمان)، N-1400-16 و N-1400-14 با میانگین شاخص بیماری بین 4/5 تا 7/9 درصد، از نظر مقاومت به بیماری در جایگاه بعدی قرار داشتند. چهار لاین مذکور به علت دارا بودن میانگین شاخص بیماری کمتر از 5/12% در دامنه انتخاب برای مقاومت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله قرار میگیرند. در حالی‌که میزان وقوع بیماری چهار لاین مذکور در مزرعه نسبتاً پایین و از 5/14 تا 3/24 درصد متغیر بود، این لاینها در شرایط گلخانه دارای شدت بیماری بالایی (در دامنه 6/92 تا 0/100 درصد) بودند. با توجه به این‌که وقوع بیماری در مزرعه نشان دهنده مقاومت نوع I و شدت بیماری در گلخانه نشان دهنده مقاومت نوع II می‌باشد، یافته فوق ممکن است نشان دهنده این باشد که ماهیت مقاومت موجود در چهار لاین مذکور به مقاومت نوع I مربوط است.
کلیدواژه ها
 
Title
Reaction of the lines of Elite Regional Wheat Yield Trial from the North warm and humid climate in 2021 (ERWYT-1400) to Fusarium head blight under field and greenhouse conditions
Authors
Ali Malihipour, Mohammadali Dehghan, Kamal Shahbazi
Abstract
Fusarium head blight disease (FHB) of wheat, mainly caused Fusarium graminearum, is one of the most destructive diseases of wheat in Iran especially in warm and humid climate. The present study was conducted in order to investigate the reaction of 20 lines of Elite Regional Wheat Yield Trial from the North warm and humid climate in 2021 (ERWYT-1400) during two crop years of 2021-02 and 2022-03 under field conditions in Gorgan and Moghan and also in the greenhouse in Karaj. Both of the field and greenhouse studies were conducted in the frame of randomized complete block design (RCBD) with three replications. To carry out the experiment in the field, wheat lines were planted on one-meter-long rows, and were inoculated by spraying using a suspension of spores of Fusarium graminearum at flowering. Three weeks after inoculation, rate of disease incidence and severity were recorded and disease index was calculated through them. To carry out the experiment in the greenhouse, wheat lines were planted in plastic pots with a diameter and height of 15 cm and were inoculated by point inoculation method using a suspension of spores of Fusarium graminearum at flowering. Three weeks after, rate of disease spread (disease severity) was determined as the ratio of infected spikes to total spikes of a spike. Considering the relatively low disease level in the first year of the experiment in Moghan, data obtained from the three other environments (Gorgan-1st year, Gorgan-2nd year, and Moghan-2nd year) were used for analysis. Analysis of variance of the data of disease index obtained from the three environments showed a significant difference between the genotypes. Comparison of means of disease index by Duncan's method showed that the susceptible check cultivar Falat having the highest disease index (38.9%) were placed in group A, the experimental line N-1400-4 having the lowest disease index (5.1%) in group E, and other genotypes with disease indexes between these two limits, in the groups between them. In addition to the line N-1400-4, three other lines including N-1400-2 (commercial check cultivar Arman), N-1400-16, and N-1400-14, with disease indexes between 5.4 and 9.7%, were in the next positions in terms of disease resistance, respectively. These lines are in the range of selection for resistance to Fusarium head blight disease due to mean disease index of less than 12.5%. While the disease incidence of these lines under the field conditions was relatively low (14.5-24.3%), they had a high disease severity in the greenhouse (92.6-100.0%). Considering that disease incidence under field conditions and disease severity in the greenhouse are indicating type I and type II resistances, respectively, the above-mentioned finding may indicate that the nature of the resistance in these lines is mainly related to type I resistance.
Keywords
Wheat diseases, Fusarium graminearum, Disease index, disease spread, type I resistance